Interpretacja wyników cytologii według skali Papanicolau: co oznacza grupa 2?

Badanie cytologiczne to kluczowy element profilaktyki nowotworowej u kobiet. Interpretacja jego wyników może jednak budzić wiele pytań i wątpliwości. Szczególnie często pacjentki zastanawiają się, co oznacza wynik cytologii określany jako grupa 2 w skali Papanicolau. W niniejszym artykule wyjaśnimy, czym jest skala Papanicolau, co dokładnie oznacza grupa 2 w tej klasyfikacji, jakie są jej przyczyny oraz dalsze postępowanie w przypadku takiego wyniku.

Skala Papanicolau – podstawy klasyfikacji cytologicznej

Skala Papanicolau (nazywana również systemem Pap lub klasyfikacją Bethesda) to międzynarodowy system oceny wyników badania cytologicznego szyjki macicy. Została opracowana przez greckiego lekarza Georgiosa Papanicolau w latach 40. XX wieku i do dziś stanowi podstawę interpretacji wymazów cytologicznych.

Klasyczna skala Papanicolau obejmuje pięć głównych grup:

Grupa 1 (Pap I) – wynik prawidłowy
Grupa 2 (Pap II) – zmiany łagodne, nienowotworowe
Grupa 3 (Pap III) – zmiany o nieokreślonym charakterze
Grupa 4 (Pap IV) – zmiany podejrzane o charakter nowotworowy
Grupa 5 (Pap V) – zmiany o charakterze nowotworowym

Warto zaznaczyć, że współcześnie w wielu krajach stosuje się nowszą klasyfikację Bethesda, która jest bardziej szczegółowa i precyzyjna. Jednak w Polsce nadal powszechnie używa się klasycznej skali Papanicolau, dlatego skupimy się na jej interpretacji.

Grupa 2 w skali Papanicolau – co oznacza?

Grupa 2 (Pap II) w skali Papanicolau oznacza zmiany łagodne o charakterze nienowotworowym. Jest to jeden z najczęstszych wyników badania cytologicznego, który wskazuje na obecność pewnych nieprawidłowości, ale nie sugeruje zmian przednowotworowych ani nowotworowych.

Wynik cytologii określany jako grupa 2 może być spowodowany różnymi czynnikami, z których najczęstsze to:

• Stan zapalny nabłonka szyjki macicy
• Infekcje bakteryjne (np. bakterie tlenowe, beztlenowe)
• Infekcje grzybicze (najczęściej Candida albicans)
• Infekcje pierwotniakowe (np. Trichomonas vaginalis)
• Zmiany reaktywne związane z antykoncepcją hormonalną
• Zmiany związane z wkładką wewnątrzmaciczną
• Atrofia nabłonka związana z niedoborem estrogenów (zwłaszcza u kobiet po menopauzie)
• Regeneracja nabłonka po wcześniejszych zabiegach

Grupa 2 a stan zapalny

Najczęstszą przyczyną wyniku cytologii klasyfikowanego jako grupa 2 jest stan zapalny. W preparacie mikroskopowym widoczne są wówczas liczne komórki zapalne (głównie leukocyty), które świadczą o toczącym się procesie zapalnym w obrębie szyjki macicy lub pochwy.

Obraz cytologiczny odpowiadający grupie II według Pap często zawiera:

• Zwiększoną liczbę komórek zapalnych
• Zmiany reaktywne w komórkach nabłonka
• Czasem widoczne patogeny (bakterie, grzyby, pierwotniaki)
• Komórki nabłonka o nieco zmienionym wyglądzie, ale bez cech atypii

Przyczyny stanu zapalnego w cytologii grupy 2

Stan zapalny wykryty w badaniu cytologicznym może mieć różnorodne podłoże. Do najczęstszych przyczyn należą:

1. Infekcje pochwy i szyjki macicy – mogą być wywołane przez bakterie, grzyby lub pierwotniaki. Szczególnie często spotykane są:
– Bakterioza pochwy (Bacterial Vaginosis) – zaburzenie równowagi flory bakteryjnej
– Kandydoza (infekcja grzybicza) – często objawia się charakterystycznym białym, serowatym upławami
– Rzęsistkowica – infekcja pierwotniakowa powodująca pieniące się, zielonkawe upławy

2. Zaburzenia równowagi mikroflory pochwy – mogą być spowodowane przez:
– Stosowanie antybiotyków, które eliminują także pożyteczne bakterie
– Częste irygacje pochwy, naruszające naturalną barierę ochronną
– Stosowanie niektórych środków higieny intymnej zawierających agresywne detergenty
– Zaburzenia hormonalne wpływające na środowisko pochwy

3. Czynniki mechaniczne drażniące śluzówkę:
– Wkładka wewnątrzmaciczna, która może powodować miejscowe podrażnienie
– Urazy podczas współżycia seksualnego
– Zabiegi diagnostyczne lub lecznicze w obrębie szyjki macicy

4. Zmiany hormonalne związane z:
– Fazami cyklu miesiączkowego
– Ciążą i okresem połogu
– Menopauzą i spadkiem poziomu estrogenów
– Stosowaniem antykoncepcji hormonalnej lub hormonalnej terapii zastępczej

Postępowanie przy wyniku cytologii grupy 2

Wynik cytologii klasyfikowany jako grupa 2 według Papanicolau nie jest powodem do niepokoju, ale wymaga odpowiedniego postępowania:

1. Konsultacja ginekologiczna – lekarz oceni wynik w kontekście objawów klinicznych, historii medycznej i czynników ryzyka pacjentki. To kluczowy pierwszy krok, który pozwoli zaplanować dalsze działania.

2. Diagnostyka przyczyny stanu zapalnego – może obejmować:
– Dokładne badanie ginekologiczne z oceną wyglądu szyjki macicy
– Posiew z pochwy i szyjki macicy, który zidentyfikuje konkretne patogeny
– Badanie pH pochwy, pomocne w rozpoznaniu bakteriozy
– Testy na obecność konkretnych patogenów, w tym badania molekularne

3. Leczenie zidentyfikowanej przyczyny – w zależności od czynnika wywołującego stan zapalny, może obejmować:
– Antybiotykoterapię miejscową lub ogólną (w przypadku infekcji bakteryjnych)
– Leki przeciwgrzybicze w formie globulek, kremów lub tabletek (w przypadku kandydozy)
– Leki przeciwpierwotniakowe (w przypadku rzęsistkowicy)
– Preparaty przywracające prawidłową florę bakteryjną pochwy, zawierające pałeczki kwasu mlekowego

4. Kontrolne badanie cytologiczne – zazwyczaj zalecane po 6-12 miesiącach od zakończenia leczenia, aby potwierdzić ustąpienie zmian zapalnych i wykluczyć inne nieprawidłowości, które mogły być zamaskowane przez stan zapalny.

Ważne: Wynik cytologii grupy 2 nie wymaga pilnej interwencji, ale nie powinien być ignorowany. Nieleczony przewlekły stan zapalny może prowadzić do powikłań i utrudniać prawidłową ocenę w kolejnych badaniach cytologicznych.

Kiedy należy się zaniepokoić?

Sam wynik cytologii klasyfikowany jako grupa 2 nie jest powodem do niepokoju. Jednak pewne okoliczności wymagają szczególnej uwagi:

• Nawracające wyniki cytologii grupy 2 pomimo prawidłowo przeprowadzonego leczenia – mogą wskazywać na obecność trudnego do zidentyfikowania czynnika lub innego problemu zdrowotnego
• Współwystępowanie niepokojących objawów klinicznych takich jak krwawienia międzymiesiączkowe, krwawienia po stosunku seksualnym, przewlekły ból w podbrzuszu
• Obecność w wyniku cytologii dodatkowych informacji o nietypowych zmianach komórkowych, które mogą sugerować współistnienie innych nieprawidłowości
• Wcześniejsze nieprawidłowe wyniki cytologii (grupa 3 lub wyższa) w historii pacjentki

W takich przypadkach lekarz może zalecić dodatkowe badania, takie jak kolposkopia (badanie szyjki macicy pod dużym powiększeniem), biopsja celowana (pobranie fragmentu tkanki do badania histopatologicznego) lub test na obecność wirusa HPV (Human Papillomavirus), który jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju raka szyjki macicy.

Podsumowanie

Cytologia grupy 2 według skali Papanicolau oznacza zmiany łagodne, nienowotworowe, najczęściej związane ze stanem zapalnym. Jest to stosunkowo częsty wynik, który wymaga diagnostyki przyczyny i odpowiedniego leczenia, ale nie jest bezpośrednim powodem do niepokoju.

Prawidłowe postępowanie w przypadku takiego wyniku obejmuje konsultację ginekologiczną, identyfikację i leczenie przyczyny stanu zapalnego oraz kontrolne badanie cytologiczne po zakończeniu terapii. Regularne wykonywanie badań cytologicznych pozostaje kluczowym elementem profilaktyki raka szyjki macicy, niezależnie od wcześniejszych wyników.

Pamiętajmy, że wczesne wykrycie i leczenie zmian zapalnych może zapobiec rozwojowi poważniejszych problemów zdrowotnych oraz ułatwić prawidłową interpretację kolejnych badań cytologicznych. Dbając o systematyczne badania profilaktyczne, znacząco zwiększamy szanse na wczesne wykrycie ewentualnych nieprawidłowości, co ma kluczowe znaczenie dla skutecznego leczenia.